Twórczość Gustawa Zemły, jak rzadko którego rzeźbiarza, jest obecna w przestrzeni publicznej. Wręcz wrosła w nią, stając się tak oczywista, że aż niezauważalna. Prezentujemy tu wybór najistotniejszych realizacji. Od pierwszej – Pomnika Powstańców Śląskich w Katowicach, przez monumenty upamiętniające wydarzenia historyczne, jak np. pomnik Bitwy pod Monte Cassino, po wizerunki św. Jana Pawła II. Nie zapomnimy też o pomniku poświęconym Ernestowi Malinowskiemu; prawdopodobnie jest to najwyżej nad poziomem morza zlokalizowany monument na świecie.
1967
Pomnik Powstańców Śląskich.
To pierwsze, wielkie pomnikowe dzieło Kazimiera Gustawa Zemły zrealizowane niemal od razu po ukończeniu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Opracowanie jego wizualnej i ideowej koncepcji, jak opowiadał sam Autor, wiele zawdzięczało młodzieńczemu optymizmowi, entuzjazmowi i brakowi doświadczenia, który mnożyłby przeszkody i ograniczał śmiałe pomysły.
Trzy stylizowane orle skrzydła, niesymetrycznie ustawione na podwyższonej płaszczyźnie w centrum Katowic zachwycają do dziś doskonałością proporcji, emocjonalnym przesłaniem i monumentalnością właśnie. Trzy skrzydła, trzy powstania z lat 1919-1921. Opowieść prowadzą tu oszczędnie daty kolejnych zrywów umieszczone u podstaw każdego ze skrzydeł oraz pełne emocji ich bryły. Średnia wysokość monumentu to ponad 13 metrów, waga – ponad 60 ton. Architektem projektu był Wojciech Zabłocki.
Pomnik odsłonięty we wrześniu 1967 r. stał się darem Stolicy dla Górnego Śląska, stając się rozpoznawalnym do dziś symbolem Katowic.
1973
Pomnik “Polegli Niepokonani.
Pomnik jest usytuowany na szczycie kurhanu okrytego kamieniami brukowymi zebranymi z wolskich, przedwojennych ulic. Bruk ma symboliczną wymowę, jest przejmującym reliktem bolesnych czasów Powstania Warszawskiego w 1944 r. Pomnik zlokalizowany jest na warszawskiej Woli w otoczeniu cmentarza z 1945 r., na którym pochowano ponad sto tysięcy osób zamordowanych przez Niemców.
Monument jest kompozycją przestrzenną – ma formę rozerwanej barykady z granitowych bloków, którą osłania półleżąca, odlana w brązie, postać konającego wojownika z tarczą. Granitowe bloki są zdobione dynamicznymi kutymi formami rzeźbiarskimi – reliefami o wybitnie malarskich cechach. Pomnik ma bogatą, czytelną symbolikę. Twarz wojownika-bohatera zwrócona jest, w pełnym ekspresji napięciu, w stronę nieba. Tarcza skierowana na zachód, przypomina kierunek z jakiego Polska została zaatakowana przez Niemców w 1939 r. Znaczenie ma również to, że mężczyzna w pustej dłoni, wspartej o bruk, nie ma miecza; mimo bezbronności jest pełen heroizmu. Jego korpus jest rozerwany, pęknięty; jest emanacją cierpienia. Jednak jest Niepokonany.
W 60. rocznicę powstania warszawskiego, w 2004 r. obok kurhanu ustawiona została nowa tablica:
Cmentarz Powstańców Warszawy założony w 1945 r. jest największą nekropolią powstania warszawskiego, które wybuchło 1 sierpnia 1944 r. i trwało do 2 października 1944 r.
Spoczywają tu szczątki ok. 104 tysięcy osób. We wspólnych mogiłach pochowano około 100 tysięcy zwłok i prochów ludzkich cywilnych mieszkańców stolicy oraz żołnierzy Armii Krajowej i innych formacji zbrojnych poległych w walkach, zamordowanych w masowych egzekucjach i spalonych podczas 63 dni powstania warszawskiego.
Zwłoki i prochy poległych ekshumowano i przeniesiono na ten cmentarz z różnych dzielnic Warszawy. Pierwszych pochowań dokonano 30 listopada 1945 r. składając tu szczątki odnalezione podczas ekshumacji przy ul. Mokotowskiej 24/29.
W latach 1946–1947 oraz w okresie późniejszym kontynuowano chowanie szczątków ekshumowanych z różnych dzielnic stolicy.
Pochowano tu również 3526 żołnierzy Wojska polskiego poległych i zmarłych z ran we wrześniu 1939 r. oraz 231 żołnierzy Wojska Polskiego poległych i zmarłych z ran w latach 1944-1945.
Do budowy cmentarza w obecnym wystroju przystąpiono w początkach lat sześćdziesiątych według projektu artysty rzeźbiarza mgr Tadeusza Wyrzykowskiego.
W 1973 r. w obrębie mogiły kryjącej prochy około 50 tysięcy osób wzniesiony został pomnik Polegli Niepokonani autorstwa artysty rzeźbiarza prof. Gustawa Zemły.
1974
Pomnik Ludwika Waryńskiego.
Początkowo został odsłonięty w 1974 r. w Warszawie na Woli na terenie Zakładów Maszyn Budowlanych jego imienia. W 2006 r., w związku z budową nowego osiedla został zdemontowany. Następne lata brązowy odlew spędził w magazynie. W 2013 r. z inicjatywy środowisk lewicowych został ustawiony w nowej lokalizacji na Woli (u zbiegu ulic Bema i Kasprzaka).
Jest to jeden z charakterystycznych dla Gustawa Zemły rzeźbiarskich portretów. Nie tracąc monumentalnego charakteru ma jednocześnie cechy rzeźby kameralnej. Popiersie umieszczone jest na wysokim, jasnym, granitowym cokole, który poniżej imienia i nazwiska polskiego socjalisty, ozdobiony jest motywem rozerwanej kraty więziennej, która powyżej jakby piętrzy się i wrasta w dolną część popiersia niespokojnie dynamizując jego formę. G. Zemła z mistrzostwem oddał podobieństwo rysów Waryńskiego, nadając jednocześnie całej kompozycji powagę i piękno.
1995
Pomnik Dekalogu.
Umieszczona na ponad trzymetrowym cokole postać Mojżesza, niosącego na barkach tablice z Dziesięcioma Przykazaniami – góruje nad parkiem Staromiejskim w Łodzi. Monument, upamiętniający Żydów mieszkających niegdyś w Łodzi symbolizuje pojednanie i pokój. Pomnik został ustawiony niedaleko miejsca, gdzie ongiś stała synagoga Alte Szil.
Wyrzeźbiony przez G. Zemłę Mojżesz nie wydaje się być przytłoczony niesionymi, prostymi kamiennymi tablicami. Jego surowa twarz wyraża miłość, która nie obawia się jednak okazania gniewu. Dynamicznie rzeźbione, jakby splątane wichrem szaty Proroka zachwycają bogatą fakturą i jej pikturalnym charakterem, tak charakterystycznym dla Artysty; sprawiają, że potężna postać zdaje się być wręcz lekka. W cokół pomnika wmurowano urnę z ziemią z Jerozolimy.
1999
Pomnik Bitwy pod Monte Cassino.
Monument odsłonięty został 30 maja 1999 na skwerze przy Ogrodzie Krasińskich w Warszawie w 55. rocznicę bitwy. Projekt pomnika wykonał: rzeźbiarz Kazimierz Gustaw Zemła i architekt Wojciech Zabłocki. Wykonany jest z żelbetu pokrytego białym marmurem bianco carrara, masa monumentu to 220 ton. Pomnik nawiązuje do klasycznej sylwetki Nike z widocznymi znakami walki i ran, wyrastającą ze strzaskanej, przewiązanej szarfą kolumny, formą nawiązującej do wzorów antycznych. Podstawą pomnika jest symboliczne wzgórze przykryte rzeźbionym całunem, ozdobionym wizerunkiem Matki Bożej i wojskowymi hełmami. Dwumetrowy cokół, zdominowany jest przez Krzyż Monte Cassino; w podstawie pomnika umieszczono urnę z prochami bohaterów pamiętnej bitwy z maja 1944 r. Na cokole wyrzeźbione są godła pięciu polskich jednostek, które brały udział w bitwie oraz tablicą pamiątkową.
2000
Pomnik Henryka Sienkiewicza (1846-1916)
Monument ustawiony został z inicjatywy Zbigniewa Porczyńskiego w Łazienkach Królewskich w Warszawie, w ich części przy Al. Ujazdowskich. Choć zamysł uczczenia pisarza zrodził się już w 1916 r., to jego realizacja dokonała się dopiero w 2000 r.
Sienkiewicz, autor Quo vadis, przedstawiony został w pozycji siedzącej. Tę zdawałoby się statyczną kompozycję jakby poruszają zsuwające się z jego kolan trzy kartki. Sylwetka i twarz pisarza to kolejny mistrzowski portret wyrzeźbiony przez G. Zemłę. Boki cokołu pomnika zdobią głęboko reliefowane ekspresjonistyczne i romantyczne zarazem, nachylone wiatrem motywy roślinne. Brązowy odlew cechuje się ciekawą fakturą. Siedząca postać nie ma, częstej w tego typu przedstawieniach, dosłowności. Po prawej stronie cokołu na owalnej tarczy – herby Polski i Litwy otaczają postać Matki Bożej. Z tyłu pomnika widoczna jest tablica fundacyjna.
